1. صفحه اصلی
  2. تاریخچه تهران
تاریخچه تهران

تاریخچه تهران

1 دیدگاه

بیشتر مردم تاریخچه تهران را با زمان قاجار و سوال تهران چگونه پایتخت شد؟ هم سنگ می دانند. این تصور از آنجا نشات می گیرد که بیشتر ابنیه های قدیمی تهران مربوط به زمان قاجار است. بناهایی چون کاخ گلستان، کوشک احمد شاهی، کاخ صاحبقرانیه، باغ فردوس، و محلاتی چون عودلاجان و بازار تهران در زمان قاجار شکل گرفت و ساخته شد. به همین لحاظ تصور عمومی بر تاریخ تهران روی همین زمان متمرکز شده است. حال آنکه کمتر می دانیم تهران در زمان زندیه ، افشار ، صفویه و حتی بسیار پیش از آنها در 3500 سال پیش سکونت گاه تهرانیانی بوده که در جای جای این شهر زندگی می کردند. حتی قبل از قیطریه آثار هفت هزار ساله ای در منطقه مولوی تهران کشف شد که نشان می داد ، تاریخ تهران به هفت هزار سال می رسد. در این مقاله در پی آن هستیم که نگاهی به تاریخ تهران داشته باشیم.

کاوش های مولوی

تاریخ هفت هزار ساله تهران

کاوش های مولوی

داستان از حفر یک چاه فاضلاب در منطقه مولوی آغاز شد. به دنبال کشف قطعه سفال‌های متعلق به حدود 400 سال پیش در اوایل آذرماه 93 در منطقه‎ مولوی تهران، پژوهشکده‌ باستان‌شناسی مجوز انجام مطالعات باستان‌شناختی در این منطقه را صادر کرد. کار حفر فاضلاب متوقف شد و عملیات باستان شناسی در این منطقه آغاز شد تا اسکلت زنی متعلق به هزاره پنجم قبل از میلاد سر از دل خاک بیرون آورده و موجب شگفتی جهانیان شد. در همان روزها بازارچه صندوق سازان مورد حفاری باستان شناسی قرار گرفت و سه قطعه سفال نیز از این پژوهش ها به دست آمد. قدمت این سفال ها شگفتی ساز بود. این سفال ها هر کدام 6757 ،5373 و 4950 سال قدمت داشتند. گر چه این اکتشافات نتوانست اثبات کند که تاریخ سکونت و یک جا نشینی تهران هفت هزار سال است، اما نشان داد که تهران به یقین محل زیست و گذر بوده است. از این منظر بود که اسکلت بانوی هفت هزار ساله مولوی را مسافر چشمه علی نامیدند ف گر چه برخی معتقدند بانوی هفت هزار ساله تهران مسافر نبوده است. با تمام این احوال ، اکتشافات مولوی به دلیل عدم پی گیری و کاوش های بیشتر ، نتوانست قطعیتی کامل در مورد تاریخ هفت هزار ساله تهران به دست دهد.

کاوش های قیطریه

در سال 1347 بود که یکی از مالکان قیطریه برای ساخت ملک خود مجوز گرفته و آغاز به گود برداری کرد. در هنگام تسطیح زمین در تپه های قیطریه بود که قطعاتی باستانی خود را در معرض نمایش گذاشت. کار تسطیح و گودبرداری متوقف شد تا راز این قطعات یافت شده آشکار شود. برای عملیات کاوش در تپه قیطریه بهترین فردی که می توانست انتخاب شود به کار گرفته شد. سیف الله کامبخش فرد مامور کاوش در تپه قیطریه شد. سیف الله کامبخش فرد پیش از آن سرپرستی هیئت علمی کاوش های هفت تپه خوزستان و گرمی مغان و در همان ایام سرپرست هیئت علمی کاوش های معبد آناهیتا را بر عهده داشت و به همین دلیل یکی از بهترین گزینه ها برای کاوش در تپه های قیطریه بود. کاوش ها در تپه های قیطریه منجر به کشف 350 گور باستانی با آیین های تدفین تک نفره و دو نفره و مقادیر فراوانی اشیاء فرهنگی به دست آمد. وجود اشیا در کنار مردگان اثبات می کرد ساکنین تپه قیطریه به زندگی بعد از مرگ اعتقاد داشتند. کشف این آثار اثبات می کرد تپه قیطریه نزدیک به 3500 سال به عنوان سکونت گاه قدمت دارد.
جز قیطریه محلات تهران در جای جای خود این تاریخ را به یدک می کشند. رود دره های تهران که امروزه با نام محلات آن ها را می شناسیم جزو چنین سکونت گاه هایی بوده اند. محله فرحزاد ، محله دارآباد ، محله کن ، محله اوین ، محله درکه ، محله تجریش و جز این رود دره ها ، محله مهران در نزدیکی رسالت و تپه واوان در نزدیکی فرودگاه امام در تاریخ تهران نقش داشتند.

تاریخ تهران بعد از اسلام

پس از اسلام بود که برای اولین بار نام تهران به شکل طهران در اسناد و کتب تاریخی آمد. در سال 261 و برخی از اسناد 271 ه.ق ابوعبدالله محمد بن حماد تهرانی رازی از محدثان مشهور از دنیا می رود و دویست سال بعد اب بکر احمد بن علی خطیب بغدادی واقعه در گذشت وی را در کتاب تاریخ بغدادی نقل می کند. این اتفاق در سال 463 ه.ق روی داده و آن هم به برکت یکی از ساکنین آن زمان تهران. بنابراین اولین سند مربوط به تهران همین سند است. البته در آنجا نیز اشاره به خود تهران نشده ، بلکه نامی از محدثی تهرانی شده است.

تهران در دوران صفویه

تاریخ تهران در زمان صفویه

تهران در زمان صفویه دیگر مبدل به شهری با محلات چهارده گانه شده بود. شاه طهماسب صفوی دستور داد دور تهران حصاری بکشند تا از گزند دشمنان دور باشند. این حصار با ۱۱۴ بارو به نشان عدد سوره های کتاب قرآن ساخته شد. حصار تهران ۶۰۰۰ قدم طول داشت. برای ساخته شدن حصار تهران از دو محله تهران گودبرداری شد تا خاک مورد نیاز برای ساختن حصار تامین شود.
چال میدان و چال حصار اینگونه به وجود آمدند. چهار دروازه نیز در تهران احداث شد تا مردم بتوانند از آن جهت رفت و آمد استفاده کنند. دروازه شمیران ، دروازه دولاب ، دروازه شاه عبدالعظیم و دروازه قزوین دروازه های تهران بودند. این حصار نشان می دهد در آن زمان دیگر تهران شهری استراتژیک شده بود.
در زمان صفویان کوچ های مازندرانی ها شمال تهران را نیز در بر گرفت. محله ولنجک و دارآباد و امامزاده قاسم تجریش از این کوچ ها به محلاتی پر جمعیت تبدیل شد که تا امروز نیز بخشی از ساکنین این محلات از اقوام مازندرانی هایی هستند که در آن زمان به شمال تهران کوچ کردند.

5/5 - (2 امتیاز)

1 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید

  • سلام
    خداییش عالی بود.
    من رشتم شهرسازی ه و با اینکه سایت مختلف و مرتبط با شهرسازی و فضاهای شهری رک رصد میکنم اما میتونم بگم از لحاظ تاریخی مختصر و مفید عالی بود.

    پاسخ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید

فهرست